Πέμπτη 10 Απριλίου 2014

Αναφορά Επιστημονικών Συνεδρίων με θέματα περί του ΔΕΚΕΜΒΡΗ 1944

 Από την Απελευθέρωση στα Δεκεμβριανά:
μία τομή στη νεότερη πολιτική ιστορία της Ελλάδας

Το 1944 είναι  μια καθοριστική χρονιά στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Όχι μόνο επειδή στα 1944 απελευθερώθηκε η Ελλάδα από τους Γερμανούς κατακτητές αλλά και γιατί, πριν συμπληρωθούν 2 μήνες, εκδηλώθηκε μια σύγκρουση, τα Δεκεμβριανά, που προσδιόρισαν το είδος κράτους που διαδέχθηκε τις κατοχικές κυβερνήσεις αλλά και καθόρισαν τον τύπο, τη μορφή, τις διαδικασίες και τα δημοκρατικά όρια της μεταπολεμικής κοινωνικής και πολιτικής  εξέλιξης της χώρας.
Στο πλαίσιο αυτό το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών  του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στην κατεύθυνση της Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας διοργανώνει τον Οκτώβριο του 2014  Συνέδριο με θέμα «Από την Απελευθέρωση στα Δεκεμβριανά: μια τομή στην νεότερη πολιτική ιστορία της Ελλάδας». Ουσιαστικά συνεχίζει την εξέταση καίριων ζητημάτων αυτής της περιόδου και με τη μορφή συνεδριακού διαλόγου που εγκαινιάστηκε με το Συνέδριο τον περσινό Απρίλιο «Αριστερά και Αστικός Πολιτικός Κόσμος, 1940-1960». Σκοπός του Συνεδρίου είναι να αναλύσει, στη βάση των δύο θεματικών αξόνων που θέτει, μια σειρά ζητήματα σε σχέση με τα οποία υπάρχει διαδοχή ανοικτών θεμάτων και ερωτημάτων που απαιτούν μια ενδελεχέστερη, και πάντως πιο συνεκτική, ως προς το τύπο, τη δομή αφήγησης και τη θεωρία ανάλυσης, ιστορική προσέγγιση.
Σε σχέση με τον πρώτο άξονα, αυτόν της Απελευθέρωσης τέτοιου είδους ιστορικά προβλήματα είναι:
- Οι εξελίξεις που κατέληξαν στην Απελευθέρωση και από εκεί στον Δεκέμβρη
- Οι συμφωνίες που επιδίωξαν οι Γερμανοί για την αναίμακτη αποχώρηση τους και η αποτροπή των καταστροφών που είχαν σχεδιάσει στην Αθήνα και τις άλλες πόλεις
- Οι επιδιώξεις των Βρετανών και ο ρόλος των Σοβιετικών στα Βαλκάνια
- Η στάση του ΕΛΑΣ και του ΕΑΜ κατά και μετά την αποχώρηση των Γερμανών
- Οι αστικές οργανώσεις κατά την απελευθέρωση
- Η συνέχεια της γερμανικής κατοχής στη Μήλο και στην Κρήτη
- Η τιμωρία των δωσίλογων και η εκκαθάριση του κρατικού μηχανισμού

Σε σχέση με το δεύτερο άξονα, αυτόν των Δεκεμβριανών:
- Τα κυρίαρχα μοντέλα ιστορικής αφήγησης των Δεκεμβριανών
- Τα γεγονότα της 3ης Δεκεμβρίου 1944. 
- Τα Δεκεμβριανά στην πολιτική του ΚΚΕ όπως αυτή εκδηλώνεται από την ίδρυση του ΕΑΜ μέχρι τη Βάρκιζα
- Η εξέλιξη της σύγκρουσης σε στρατιωτικό και πολιτικό επίπεδο
- Ο ρόλος των μη κομμουνιστικών εαμικών δυνάμεων και η στάση των αστικών κομμάτων
- Οι εξελίξεις στην υπόλοιπη Ελλάδα
- Η επέμβαση του βρετανικού παράγοντα
- Αναλογίες στην υπόλοιπη Ευρώπη
- Η κινηματογραφική και φωτογραφική τεκμηρίωση και σχολιασμός της περιόδου

Κατάθεση προτάσεων για εισηγήσεις
Παρακαλούμε να μας στείλετε περίληψη της εισήγησης που προτείνετε ως 400 λέξεις, μέχρι 30 Μαϊου 2014, ώστε να υπάρξει χρόνος για να αξιολογηθούν με τη δέουσα προσοχή από την οργανωτική επιτροπή. synchronihistoria@gmail.com
Οργανωτική Επιτροπή
-Καθηγήτρια Αικατερίνη Αρώνη-Τσίχλη, Πρόεδρος Τμήματος ΠΕΙ Παντείου Πανεπιστημίου.
-Καθηγητής Στέφανος Παπαγεωργίου, Διευθυντής ΠΜΣ του Τμήματος ΠΕΙ
-Ομ.καθηγητής Προκόπης Παπαστράτης, Τμήμα ΠΕΙ Παντείου Πανεπιστημίου
-Μιχάλης Λυμπεράτος, Διδάκτωρ Ιστορίας, Εντεταλμένος διδασκαλίας ΠΜΣ Πάντειο Πανεπιστήμιο
-Ευαγγελία Σαράφη, Διδάκτωρ  Ιστορίας, University of Sussex
-Βασιλική Λάζου, Διδάκτωρ Ιστορίας,  Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια, Πάντειο Πανεπιστήμιο
-Γιάννης Σκαλιδάκης, Διδάκτωρ Ιστορίας ΑΠΘ, Μεταδιδακτορικός Ερευνητής, Πάντειο Πανεπιστήμιο

...................................................................................................................................................

Δεκεμβριανά 1944. Το παρελθόν και οι χρήσεις του
Αθήνα, 12-13 Δεκεμβρίου 2014
Η ένοπλη σύγκρουση που ξέσπασε στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 1944, κατέχει κομβική θέση στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Τα Δεκεμβριανά χαρακτηρίστηκαν από την έκρηξη βίας, που κόστισε τη ζωή σε χιλιάδες ενόπλους και αμάχους, όπως και από την πρωτοφανή βρετανική στρατιωτική επέμβαση. Γεγονός καμπή στη δεκαετία του 1940επισφράγισαν  την πολιτική πόλωση και τις εμφύλιες συγκρούσεις της Κατοχής, αλλά και δημιούργησαν καταστάσεις που οδήγησαν την Ελλάδα στον εμφύλιο πόλεμο. Τα Δεκεμβριανά συνιστούν την επιτομή του “διαιρετικού παρελθόντος” καθώς μετατράπηκαν σε πεδίο ενός πολέμου προπαγάνδας, αλλά και συγκρότησης αντίθετων πολιτικών ταυτοτήτων. Παρά τον κομβικό ρόλο που διαδραμάτισαν στις μεταπολεμικές εξελίξεις, η μελέτη αυτής της κοινωνικής, πολιτικής και στρατιωτικής σύγκρουσης αποτελεί ζητούμενο για τους ιστορικούς 70 χρόνια μετά. Η απουσία σχετικής ιστοριογραφικής παραγωγής συμβαδίζει με μια πληθώρα στερεοτυπικών αφηγήσεων και μύθων για τα γεγονότα, που έχουν κυριαρχήσει στη δημόσια ιστορία. Τα παραπάνω έχουν ως συνέπεια τη διατήρηση της «σιωπής» για πολλές πτυχές των όσων συνέβησαν τον Δεκέμβριο του 1944, ενώ παράλληλα η επίκληση και χρήση των Δεκεμβριανών έχει προσδώσει διαφορετικό νόημα στο παρελθόν.
Στόχος του επικείμενου συνεδρίου είναι να αναδειχθούν και να συζητηθούν οι δύο διαστάσεις των Δεκεμβριανών: της ίδιας της σύγκρουσης στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 1944 αλλά και των μετέπειτα χρήσεων και μετεγγραφών της στη συλλογική μνήμη και τον πολιτικό λόγο. Προτεινόμενοι βασικοί άξονες συζήτησης είναι οι εξής:

Α. Τα Δεκεμβριανά
-. Η εμπειρία των ενόπλων, των αμάχων και των ομήρων
-. Η πόλη της Αθήνας ως πεδίο μάχης
-. Ο διεθνής αντίκτυπος της σύγκρουσης
-. Τα Δεκεμβριανά στις άλλες πόλεις
Β. Τα Δεκεμβριανά μετά τον Δεκέμβριο του 1944
-. Πολιτικές χρήσεις και ερμηνείες των Δεκεμβριανών
-. Εορτασμοί και τελετές μνήμης
-. Τα Δεκεμβριανά στη δημόσια ιστορία
-. Τα Δεκεμβριανά στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα

Το συνέδριο θα πραγματοποιηθεί 12-13 Δεκεμβρίου 2014 στην Αθήνα. Οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να υποβάλουν αίτηση συμμετοχής, μέσω ηλεκτρονικής επιστολής στη διεύθυνση  forum.socialhistory@gmail.com, μαζί με σύντομο βιογραφικό, τον τίτλο και την περίληψη της ανακοίνωσής τους (200 περίπου λέξεις). Προθεσμία υποβολής των αιτήσεων: 15 Μαΐου 2014.
Οργανωτική Επιτροπή
Πολυμέρης Βόγλης
Ηλίας Νικολακόπουλος
Ιωάννα Παπαθανασίου
Αλεξάνδρα Πατρικίου
Τάσος Σακελλαρόπουλος
Μενέλαος Χαραλαμπίδης

.........................................................................................................................................................

Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα 
Δρόμοι του Δεκεμβρίου: από τον Λίβανο στην Αθήνα, 1944 
Φορέας διοργάνωσης: Τομέας Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας, Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Ημερομηνία και τόπος διεξαγωγής: 5-7 Δεκεμβρίου 2014, Θεσσαλονίκη 
Σκεπτικό και στόχοι:
Οι μέρες κυλάνε γρήγορα, οι βδομάδες φτάνουν στο τέλος του χρόνου, μα τα νερά του μεγάλου ποταμού δεν κατεβαίνουν. Η Αθήνα ζει πάντα σ’ έναν αναβρασμό, που κανείς δεν έχει τη δύναμη να τον καταλαγιάσει. Σιγά-σιγά η αναταραχή παίρνει μορφή και γίνεται μάχη, που είτε ιδεολογική την πεις είτε σκληρή πολιτική δεν κάνεις λάθος. Όλοι πια μιλούν καθαρά, γιατί και όλοι βλέπουν καθαρά. Βλέπουν όμως καθαρά νάρχεται και η πιο δύσκολη ώρα, η ώρα του αμείλικτου απολογισμού, που καμιά χώρα δεν μπορεί να τον αποφύγει όταν έχει ζήσει κάτω από ζυγό κ’ έχει γράψει στο μεγάλο βιβλίο της σκλαβιάς ποιοι πόνεσαν πολύ αλλά δεν είχαν τη δύναμη ν’ αγωνιστούν, ποιοι σήκωσαν κεφάλι στον καταχτητή, πήραν τουφέκι κι ανέβηκαν στα βουνά, μα και ποιοι πρόδωσαν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο και δεν έχουν πια μοίρα κάτω από τον ήλιο της χώρας που βασανίστηκε. Το μεγάλο αυτό βιβλίο της σκλαβιάς που έμεινε κλειστό σχεδόν τέσσερα χρόνια, άνοιξε τώρα.
Πέτρος Χάρης, Ημέρες οργής (Δεκέμβρης 1944)
Ο Δεκέμβριος του 2014, όταν θα συμπληρώνονται 70 χρόνια από τα Δεκεμβριανά του 1944, προσφέρει μια ευκαιρία να «ανοίξει» και πάλι ένα άλλο «μεγάλο βιβλίο», εκείνο της Ιστορίας, και να διαπιστωθεί εάν στο κεφάλαιο «Δεκεμβριανά» υπάρχουν ακόμη άγραφες σελίδες, εάν πρέπει να αναθεωρηθούν κάποια από τα γραφόμενα, εάν κάποια άλλα αντέχουν στον χρόνο ή ακόμη και αν ολόκληρο το κεφάλαιο πρέπει να γραφτεί από την αρχή.
Πέραν της επετειακής αφορμής, η αιτία της διοργάνωσης αυτού του διεθνούς επιστημονικού συνεδρίου είναι ο συνδυασμός (α) του διαρκούς ενδιαφέροντος για την περίοδο, τόσο στο πεδίο της επιστημονικής έρευνας όσο και στη σφαίρα του δημόσιου λόγου και της δημόσιας ιστορίας· (β) της διεύρυνσης της επιστημονικής διαπραγμάτευσης του θέματος με νέες οπτικές, νέα τεκμήρια και νέα ερωτήματα· και (γ) της σθεναρής αντίστασης που προβάλουν ορισμένα από τα αρχικά ερωτήματα και τις πρώτες αναλύσεις. Ανοίγοντας λοιπόν και πάλι το βιβλίο των «Δεκεμβριανών», στόχος του συνεδρίου είναι ο ιστοριογραφικός απολογισμός και κυρίως η συνάντηση και η όσμωση μεθοδολογικών και ερμηνευτικών τάσεων και η διερεύνηση της δυνατότητας να διατυπωθούν νέες συνθέσεις και ερμηνευτικά σχήματα.
Θεματικοί άξονες:
· Η Ελλάδα στα μέσα του 1944: κοινωνικές πραγματικότητες, πολιτικοί σχεδιασμοί 
· Από τον Λίβανο στην Απελευθέρωση: η συσσώρευση της έντασης 
· Απελευθέρωση: προβλήματα, αιτήματα, κρίσεις, πολιτικές στρατηγικές 
· Ο Δεκέμβριος της Αθήνας: πολιτικές, στρατιωτικές, κοινωνικές και διεθνείς διαστάσεις της «Μάχης της Αθήνας» 
· Η Αθήνα του Δεκεμβρίου 1944: η πόλη και άνθρωποί της στον πόλεμο 
· Ο Δεκέμβριος του 1944: κέντρο και περιφέρεια 
· Ο Δεκέμβριος του 1944 στη Θεσσαλονίκη 
· Νίκες και ήττες, στρατιωτικές και πολιτικές – η σκιά των Δεκεμβριανών μετά την ανακωχή και τη Βάρκιζα 
· Τί ήταν εντέλει ο Δεκέμβριος του 1944; νοηματοδοτήσεις και αποτιμήσεις 
· Ο Δεκέμβριος του 1944 στη λογοτεχνία και την τέχνη: προσλήψεις και απεικονίσεις 
· Η ιστοριογραφία για την περίοδο Μαΐου – Δεκεμβρίου 1944 
· Τα Δεκεμβριανά στη δημόσια ιστορία 

Πρόσκληση ενδιαφέροντος:
Όσοι/ες επιθυμούν να συμμετέχουν στο συνέδριο με ανακοίνωση θα πρέπει να αποστείλουν ηλεκτρονικά τον τίτλο της ανακοίνωσής τους και περίληψη 300-400 λέξεων στην ηλεκτρονική διεύθυνση Dekemvriana2014@gmail.com ή στο loukhass@hist.auth.gr. Η προθεσμία υποβολής προτάσεων είναι η 15η Απριλίου 2014. Οι ενδιαφερόμενοι/ες θα ενημερωθούν για την αποδοχή ή μη της πρότασής τους μέχρι τις 31 Μαΐου 2014.
Επίσημες γλώσσες του συνεδρίου είναι η ελληνική και η αγγλική.
Ο φορέας διοργάνωσης του συνεδρίου θα καλύψει τα έξοδα διαμονής των συνέδρων στη Θεσσαλονίκη.
Επιστημονική Επιτροπή:
Βασίλης Γούναρης,
Ελευθερία Μαντά,
Ιάκωβος Μιχαηλίδης,
Γιάννης Μουρέλος,
Θανάσης Δ. Σφήκας,
Λουκιανός Χασιώτης